Forex piyasası - 1

Forex yaklaşık 2 trilyon $ günlük işlem hacmiyle dünyanın en yüksek hacimli, likit ve akışkan finansal piyasası olduğu halde, bireysel yatırımcılar tarafından bilindiği zannedilir, fakat kesinlikle yeteri kadar bilinmez. Forex piyasası internet yaygınlaşıncaya kadar, sadece büyük finans kurumlarının, çok uluslu firmaların ve atak spekülatif fonların arenasıydı. Artık devir değişti ve şimdi bireysel yatırımcılar da yüksek risk ve büyük fırsatların içiçe olduğu bu piyasa hakkında bilgi edinmek istiyor. Eğer siz de onlardan biriyseniz yazılarımı okumaya devam edin.

Forex piyasasının diğerlerinden farkları nelerdir?

Hisse senetleri, vadeli işlemler ve opsiyonlardan farklı olarak, döviz piyasası işlemleri kural ve yönetmelikleri olan bir borsada gerçekleşmez. Bütün katılımcılar birbirleriyle kredi anlaşmalarına dayalı olarak alışveriş yaparlar. Dünyanın en likit piyasasında işler bir çeşit görünmez el sıkışmayla yürür.

İlk bakışta böyle bir yapı hisse senedi borsaları gibi sıkı kural ve düzenlemelerle işleyen piyasalara alışkın kişilere şaşırtıcı gelebilir. Halbuki forex piyasasında katılımcılar birbirleriyle hem mücadele hem de işbirliği yaptığı için, bu kendi kendine işleyen düzen piyasa üzerinde başarılı bir kontrol sağlar.

Forex piyasasının hayret verici farklı birkaç özelliği daha vardır. Diyelim ki ABD'ye yapılan büyük bir terörist saldırı sebebiyle USDCHF tepetaklak düşüyor. Sizi istediğiniz miktarda USD satıp karşılığında CHF almaktan hiçbirşey alıkoyamaz. Hisse senetlerinden farklı olarak forex piyasasında açığa satış kısıtlamaları yoktur. Çünkü forex işlemlerindeki tüm pozisyonlar daima açığa satılan ve bunun karşılığında satın alınan para birimi ikililerinden oluşur.

Eğer yeterli teminatınız varsa 100 milyar $ değerinde bir pozisyona bile girebilirsiniz. Yeterki bu riske girmeyi isteyin.

Ayrıca, eğer ABD'nin Federal Reserve System başkanı Ben Bernanke ile aralarından su sızmayan güvenilir bir kaynak size bir sonraki toplantıda faiz artırımlarına son verileceği haberini ulaştırırsa, gidip istediğiniz kadar EURUSD veya GBPUSD alabilirsiniz. Kimse size içerden öğrenme (insider tarding) yoluyla kazanç elde etmekten ceza veremez, çünkü uluslararası döviz piyasasında böyle bir kavram yoktur. Aslına bakarsanız arasıra bazı veriler resmi duyurulma vaktinden önce dışarı sızabilmektedir. Bu en belirgin olarak Alman verilerinde rastlanmaktadır. Haber ajansları pek çok defa erkenden sızdırılan veriyi resmi açıklanma saatinden çok daha önce noktasına virgülüne kadar doğru olarak yayınlamışlardır.

Forex piyasasında Işlemler Türkiye saatlerine göre Pazar gecesi başlar ve ara verilmeksizin Cuma gecesine kadar sürer. Yani her hafta tek seans yapılır ve eğer hafta sonunda önemli gelişmeler yaşanmadıysa genelde fiyatlarda hiç kopma görülmeden kaldığı yerden devam eder. (Burada kesin açılış kapanış saatlerini vermek istemiyorum, çünkü işlem başlama ve bitiş zamanı hesabınızın bulunduğu aracı kuruma göre farklılık gösterebilir.)

Forex piyasası - 2

Forex piyasasında çok az kural olduğu, içerden öğrenme ve açığa satışın kısıtlanmadığı ve her seansın 120 saat sürdüğü gibi ürkütücü özelliklerini öğrendikten sonra ne diye böyle bir piyasaya girip mütevazi sermayemi Warren Buffet veya George Soros'a kaptırayım diye sorabilirsiniz. Aslında haklısınız, yeterli bilgi ve tecrübeye sahip olmadan, sadece fırsatlara odaklanıp riskleri çok geç farkeden yatırımcıların p-90'ı gibi paranızın tamamını kaybedebilirsiniz. Ben bu konuda şanslıydım. Hesap açtıktan sonraki ilk 12 ayda paramın sadece yüzde 16'sını kaybederek kazanmasını öğrendim.

Forex piyasasının iyi yönleri de var mıdır? Evet forex piyasasının iyi yönleri vardır ve bunlar ağır basmaktadır. Yoksa bu piyasa bu hızda büyümezdi ve ben de bu konuyu hiç açmazdım.

İyi özellikler:

Piyasa o kadar büyüktür ki, kimsenin gücü uzun vadeli manipulasyona yetmez. İleri gelen merkez bankalarının müdahaleleri bile fiyatları ancak geçici olarak saptırabilir. Hisse senetleriyle ilgili olarak duymaya alışık olduğunuz birilerinin manipulasyon yaptığı iddilarını forex piyasasında aklı başında insanlardan duyamazsınız.

Mini olmayan normal forex hesaplarında işlem başına alınan herhangi bir komisyon yoktur, işlem başına devletin aldığı vergiler de yoktur. Hesap açtığınız kurum kendi payını size sunduğu alış ve satış kotasyonu arasındaki farktan alır. Üstelik bu alış satış farkı (spread) işlem yapılan ikiliye bağlı olarak on binde 3 gibi çok düşük bir oran olabilmektedir. (Diğer yandan mini hesaplarda ise komisyon alınmaktadır.)

Spot döviz piyasası en ileri teknolojinin kullanıldığı yerlerden biridir. Ekranda gördüğünüz fiyatlarla saniyeden bile kısa sürede işlem yapabilir ve gerçekleşme teyidini alabilirsiniz. Çünkü piyasayla aranızda isteğinizi anlatmanız gereken brokerlar yoktur.

Bence forex piyasasının en çekici özelliği yüksek kaldıraç oranlarıdır. Pek çok aracı kurum 1'e 200 kaldıraç kullanılmasına müsade etmektedir. Yani açacağınız beş bin $'lık bir hesapla yaklaşık bir milyon $'lık pozisyon alabilirsiniz. Diğer yandan bu özellik aleyhinize de işleyebilir. Mesela siz 5.500$'lık hesabınızla yarın USDCHF'in %1 düşeceğini tahmin edip bir milyon USDCHF satış pozisyonuna girmiş olabilirsiniz. Tahmininizde haklı da olabilirsiniz ve yarın USDCHF şimdikinden %1 veya daha da fazla düşebilir. Fakat giriş noktasını uygun seçemediğiniz bir durumda USD geçici olarak %0.3 bile yükselse, aracı kurumunuz size pozisyonunuzun büyük kısmını zararına kapattıracaktır. Gitti beş bin beş yüzün en az üç bini. Normalde profesyoneller en fazla 1'e 10 kaldıraç kullanırlar.

İstediğiniz herhangi bir miktarla işlem yapabilirsiniz. 10.000, 50.000 veya 25 milyon EURUSD'ı tek butona tıklayarak alabilir veya satabilirsiniz. Sadece küçük işlemler yapmayı planlıyorsanız, düşük tutarda hesap açabilirsiniz. Mesela sadece 500$'lık.

Forex işlemi yapmaya yarayan platformlardaki limit, stop loss, trailing stop gibi çeşitli emir türleri riskinizi sınırlamayı veya karlarınızı optimize etmeyi sağlayabilir.

Forex piyasasının diğer bir çekici özelliği de, hemen hemen bütün firmaların sizi hiçbir maddi yükümlülüğü olmayan deneme (demo) hesabı açmaya davet etmesidir. Deneme hesaplarında sanal para ile gerçek online fiyatlar üzerinden çeşitli işlemler yaparak taktiklerinizi geliştirebilir, başarılı veya başarısız çeşitli sonuçlara ulaşarak tecrübe kazanabilirsiniz. Bence gerçek hesap açmadan önce en az 3 ay deneme hesabında tecrübe edinmek şarttır. Ben 3 aylık deneme sürecinde kolaylıkla 00 kazanmış olmaktan cesaret alıp gerçek hesap açıp onda zarar etmiştim.

Forex piyasası için nelere ihtiyacımız var?

-Kesintisiz internet bağlantısı olan ve paylaşılmayan bir bilgisayar. ADSL ve kesintisiz güç kaynağı kullanabilirsiniz. Alternatif bağlantı için dial up modem bulundurabilir veya internetin tamamen çöktüğü acil durumlar için telefonla emir verilebilecek numaraları el altında bulundurabilirsiniz.

-CNBC EUROPE, Bloomberg TV izleyebilecek veya Reuters haberlerini okuyacak düzeyde İngilizce. Belki diğer yabancı diller de uygun haber ve yorum kaynaklarıyla birlikte işe yarayabilir.

-Kaybettiğinizde umursamayacağınız miktarda nakit ve vakit.

Para birimi sembolleri ve yerlerine kullanılan isimler:

Forex piyasasında bütün para birimleri 3 harfli kodlarla ifade edilirler.

United States Dollar = ABD Doları USD, $, Greenback, Buck

European Union Euro = Euro EUR, €, Single currency

Japan Yen = Japon Yeni JPY, ¥, Yen

Great Britain Pound = İngiliz Sterlini GBP, £, Cable, Sterling, Pound

Switzerland Franc = İsviçre Frangı CHF, Swissie

Australia Dollar = Avustralya Doları AUD, Aussie

New Zealand Dollar = Yeni Zellanda Doları NZD, Kiwi

Canada Dollar = Kanada Doları CAD, Loonie, The little dollar

Altın ve gümüşün de spot piyasası vardır ve bazı forex aracı firmalarıyla işlem yapılabilir.

Gold = Altın XAU, Yellow metal

Silver = Gümüş XAG, White metal

Diğer bazı kavram ve terimlerin de kolay anlaşılması için örnek bir yorumda kullanarak açıklayalım:

EURUSD Cuma günü elde ettiği kazanımları sürdürmeyerek bu haftaya 1.2010-1.2055 arasında dalgalanan sıkışık bir seyirle başladı. Diğer yandan USDJPY ise 31 Marttaki Japon mali yılsonundan önce yerel hesap kayıtlarındaki makyaj faaliyetleri sebebiyle Cuma kapanışına kıyasla 100 pipten fazla düşerek 117.50'den 116.45 seviyelerine kadar geriledi. GBP haftaya Eurodan daha iyi bir başlangıç yaptı. EURGBP 35 pip düşerek 0.6905'ten 0.6870 seviyesine kadar indi.

Yukarıdaki örnek anlatımdaki bazı terimlerin açıklaması:

EURUSD : 1 Euronun kaç Dolar ettiğini gösterir. USDJPY : 1 Doların kaç JPY ettiğini gösterir. EURGBP : 1 Euronun kaç GBP ettiğini gösterir.

Gördüğünüz gibi verilen bütün rakamlar istisnasız 5 hanelidir. En son hanedeki 1 puanlık farka pip denir. Percentage in point kelimelerinin kısaltmasıdır, Türkçeye baz puanın yüzde biri olarak çevrilebilir. Bazen pip yerine tick kelimesi de kullanılır.

Son zamanlarda bazı firmalar 1 pip değerini de ikiye bölerek buçuklu kotasyon vermeye başlamışlardır. Eğer EURUSD=1.2010,5 ile karşılaşırsanız şaşırmayın. Sondaki buçuklar 100.000 EURUSD aldığınızda karşılığında borçlanacağınız miktarı sadece 5 $ fark ettirir.

Dikkat ettiyseniz 1.2010'dan 100.000 EURUSD almak ifadesini kullandım. Burada alınan hangisi satılan hangisi diye sorabilirsiniz. İlk yazılan (bölümün payı) satın alınan ve ardından yazılan (bölümün paydası) ise satılandır.

EURUSD düştü dediğimizde € değer kaybetti veya $ değer kazandı demektir. USDJPY değer kaybetti dediğimizde $ değer kaybederek ¥ karşısında daha düşük bir kurdan işlem görüyor demektir.

Forex işlemlerinde paralar herhangi bir şekilde teslim alınmadığı için satın aldığınız birim hesabınıza + olarak, sattığınız ise - olarak geçer. Yani 1.2010'dan 100.000 EURUSD alırsanız hesabınıza +100.000€ ve -120.100$ kaydedilir. Burada pozitif olan birimi satın almışsınız, diğerini de satmışsınız demektir. Sattığınız parayı teslim etmediğiniz için bunu borçlanmış olursunuz.

Eğer piyasa umduğunuz yönde ilerlerse, EURUSD hedeflediğiniz 1.2200'ye yaklaşırsa ve pozisyonu oradan kapatmaya karar verirseniz, piyasanın alış rakamının 1.2200 olmasını bilgisayar başında bekleyebilirsiniz veya işlem platformunda limit emri vasıtasıya 1.2200 alışa geldiğinde 100.000 EURUSD sat şeklinde emir yerleştirirsiniz. Eğer gerçekleşirse, hesabınıza -100.000€ ve +122.000$ kaydedilir.

Yukarıdaki örnek işlemin muhasebesi yapıldığında +100.000€-100.000€-120.100$+122.000$ toplam karınız 1.900$ olur. Bu kadar rakamla uğraşıp hesapların içinden nasıl çıkacağım diye endişelenmeyin. Deneme hesabı açarsanız yukarıdaki hesapların canlı fiyatlarla her dakika tazelendiğini ve özetinin verildiğini görürsünüz.

Aslında işi uzatmadan pratik olarak hesaplamak isterseniz 100.000 EURUSD aldığınızda paritenin 1 pip yükselmesi size 10$ kazandırır. Mini hesap açıp sadece 10.000 EURUSD aldığınızda, paritenin yükselişindeki her pip size 1$ kazandırır. Eğer piyasanın ilerlediğinin zıttı yönde pozisyon almışsanız, kazandırır ifadesini kaybettirir ile değiştirerek okumalısınız.

İkinci bir örnek olarak, Cuma günü piyasa kapanmadan 1 dakika önce 0.6905'den 50.000 EURGBP satmış olalım. Şu anda ekrandaki alış satış kotasyonu 0.6876-0.6879. Tersi işlem yaparak pozisyonu şimdi kapatırsak EURGBP'yi 0.6879'dan alacağız. 50.000 EURGBP'yi 0.6905'den sattığımızda hesabımıza -50.000€ ve +34525£ geçer. 50.000 EURGBP'yi 0.6879'dan aldığımızda hesabımıza +50.000€ ve -34395£ geçer. Muhasebe sonucunda hesabımızda 130£ karşılığı olarak 227$ artış olur. Çok sevdiniz değil mi? Dolarlar yağıyor. Demo hesabı açın ve gerçekten de yağıyor mu görün.